بررسی فقهی‌حقوقی استحقاق فرزندخوانده بر دریافت نفقه از سرپرست قانونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه امام صادق ، تهران، ایران

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق ، تهران، ایران

چکیده

برخی شهروندان با طی‌کردن روند قانونی، کودکی را به فرزندخواندگی می‌پذیرند و بدین‌ترتیب خود را متعهد می‌کنند که نیازهای مادی و معنوی‌اش را تأمین کنند. فرزندخوانده، فرزند حقیقی شخص سرپرست محسوب نمی‌شود و حتی از اقارب حقیقی او هم نیست. به همین دلیل برخی معتقدند اسباب نفقه مفقود است و شرعاً فرزندخوانده، حقی بر دریافت نفقه از سرپرست خود ندارد. از سوی دیگر، مسلّماً انسان‌ها در سنین کم نیاز دارند که کسی نفقه‌شان را تأمین کند. قوانین جاری نیز سرپرست را ملزم به انفاق دانسته است؛ لذا در نگاه اولیه به نظر می‌رسد که بین این حکم قانونی و فقه تعارض وجود دارد. نگارندگان در پژوهش پیش رو، این تعارض را مردود می‌دانند و با رویکردی فقهی‌حقوقی و با جمع‌آوری داده‌ها از طریق شیوه کتاب‌خانه‌ای، به مبانی استحقاق فرزندخوانده بر دریافت نفقه از سرپرست خود پرداخته‌اند. در نهایت، تعهد سرپرست را به عنوان منشأ تکلیف او مبنی بر انفاق معرفی می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Review of the Right of the Adopted Child to Receive Alimony from the Legal Guardian

نویسندگان [English]

  • Ahmadreza Mousavi 1
  • Ahmad Ali Ghane 2
1 Master's Graduate in Private Law, Imam Sadiq (AS) University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Imam Sadiq (AS) University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Some citizens adopt a child through the legal process, thus committing themselves to providing for their material and spiritual needs. The adopted child is not considered the real child of the guardian and is not even one of his or her real relatives. For this reason, some believe that the means of alimony are missing and that the adopted child has no right to receive alimony from his guardian. On the other hand, man certainly needs someone to provide for him at a young age. Current laws also require the guardian to pay alimony. Therefore, at first glance, it seems that there is a conflict between this legal ruling and jurisprudence. In the present study, the authors reject this conflict. With a jurisprudential and legal approach and by collecting data through the library method, they have addressed the basics of the adopted child's right to receive alimony from his guardian. Finally, the guardian's commitment is introduced as the source of his duty to pay alimony.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adopted Child
  • Legal Guardian
  • Alimony
  • Kinship
  • Commitment

مراجع

القرآن الکریم.
امامی، اسدالله (1379). فرزندخواندگی در حقوق فعلی ایران، در: پژوهش‌های فلسفی‌کلامی، ش3، ص39-59.
انصاری، قدرت‌الله (1391). احکام و حقوق کودکان در اسلام، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار b، چاپ اول.
انصاری، مرتضی (بی‌تا). المکاسب، قم: دار المصطفی لاحیاء التراث.
الجبعی العاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1423). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة، الطبعة الاولی، ج12.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378). ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چاپ چهاردهم، ج4.
الجیلانی القمی (میرزای قمی)، میرزا ابوالقاسم (بی‌تا). جامع الشتات: مجموعه فتاوی و نوشته‌های میرزای قمی به زبان‌های عربی و فارسی، تهران: رضوان.
الحر العاملی، محمد بن حسن (1409). تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیتb ، الطبعة الاولی، ج21.
الحسینی العاملی، سید محمدجواد (1326). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، قاهره: چاپ‌خانه شوری، ج4.
حلی، جمال الدین احمد بن محمد (1410). المقتصر فی شرح المختصر، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، الطبعة الاولی.
حلی، نجم الدین جعفر بن الحسن (1408). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ج3.
خنجری علی‌آبادی، امین؛ سیفی علمی، یعقوب (1396). «بررسی فرزندخواندگی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران»، در: قانون‌یار، ش1، ص11-33.
دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم، ج11.
رضوانی مفرد، احمد؛ ظفری، مژده (1394). «تحول در نظام حقوقی حمایت از کودک بدون سرپرست»، در: دانش حقوق مدنی، س4، ش2، ص22-34.
الشرتونی اللبنانی، سعید (بی‌تا). اقرب الموارد فی فصح العربیة والشوارد، بی‌جا: مؤسسة دار الکتب الاسلامیة، ج2.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1398). مختصر حقوق خانواده، تهران: بنیاد حقوقی میزان، چاپ پنجاه‌وسوم.
الطباطبایی الیزدی، سید محمدکاظم (1342). عروة الوثقی فیما تعم به البلوی، نجف: مطبعة الاداب، ج2.
الطوسی، محمد بن الحسن (بی‌تا). المبسوط، طهران: نشر المکتبة الرضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، ج3.
عبد الحمید، محمد محی الدین (1377). الاحوال الشخصیة فی الشریعة الاسلامیة، بیروت: مکتبة التجاریة الکبری، الطبعة الثانیة.
عمید، حسن (1382). فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر، ج1.
الفاضل اللنکرانی، محمد (1421). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (النکاح)، قم: مرکز فقه الائمة الاطهار.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1408). کتاب العین، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی، ج5.
فرشتیان، حسن (1371). نفقه زوجه پژوهش تطبیقی حقوق مدنی ایران و سایر نظام‌های حقوقی، قم: بوستان کتاب، چاپ اول.
الفیروزآبادی، محمد بن ابراهیم (1420). القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیة.
قهرمانی، فرشید؛ مهرپور، حسین (1377). نفقه اقارب در حقوق ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
کاتوزیان، ناصر (1389). دوره حقوق مدنی خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، ج2.
مجمع اللغة العربیة (بی‌تا). المعجم الوسیط، استانبول: دار الدعوة.
مصطفوی، حسن (1402). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز الکتاب للترجمة والنشر، الطبعة الاولی، ج3.
معلوف، لویس (بی‌تا). المنجد فی اللغة والاعلام، بیروت: دار المشرق، الطبعة الثالثة والعشرون.
معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی، تهران: اَدِنا، چاپ چهارم، ج2.
مکارم شیرازی، ناصر (1353). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة، ج17.
الموسوی الخویی، سید ابوالقاسم (1369). مصباح الفقاهة، قم: وجدانی، چاپ اول، ج2.
النجفی، محمدحسن (1430). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الاولی، ج31.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 06 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 02 مرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار