حکم تبدیل عقد نکاح موقت به دائم با فرض ذکرنکردن مدت در صیغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

یکی از اصول مسلّم نزد فقهای شیعه در باب معاملات مسئلهٔ تبعیت عقود از قصد و نیّت است.‌ با این حال، در فقه شیعه به مسائلی برمی‌خوریم که ظاهرشان با این قاعده مخالفت دارد و حکم به تحقق عقدی برخلاف قصد متعاقدین شده است. از جملهٔ این مسائل تبدیل عقد نکاح موقت به نکاح دائم در صورت ذکرنشدن مدت به سبب فراموشی یا حیا یا ترک عمدی آن است. از آنجا که این مسئله برخلاف قاعده تبعیت عقود از قصود بوده، این پرسش مطرح می‌شود که چگونه وقتی شخصی ارادهٔ نکاح دائم نداشته است، صیغه‌ای که خوانده موجب پیدایش نکاح دائم می‌شود؟ در این مقاله ادله تبدیل نکاح موقت به دائم را بازخوانی می‌کنیم و در صددیم که بگوییم اولاً مستند تبدیل نکاح موقت به دائم دچار خدشه است؛ ثانیاً برای اثبات محقق‌نشدن نکاح دائم دو دلیل جدید مطرح کرده‌ایم. این مقاله از روش تحلیلی بهره جسته‌ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ruling on Converting a Temporary Marriage into a Permanent One, Assuming that the Period is not Mentioned in the Formula

نویسندگان [English]

  • mohammad rasool ahangaran 1
  • Mahmud Golaghayi 2
1 Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
2 PhD Student in Jurisprudence and Fundamentals of Law, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the indisputable principles of Shiite jurists regarding transactions is the compliance of contracts with intent. However, in Shiite jurisprudence, we encounter issues whose appearance is contrary to this rule, and some transactions have been ruled to be done, although they are against the intention of the contractors. Among these issues is the matter of converting a temporary marriage into a permanent marriage if the period is not mentioned due to forgetfulness, modesty or intentional abandonment. Since this is contrary to the rule of compliance of contracts with intent, the question arises as to how, when a person does not have the will to have a permanent marriage, the formula results in a permanent marriage. In this article, we re-read the reasons for converting a temporary marriage into a permanent one and try to say that, the documents and proofs of converting a temporary marriage into a permanent one are not reliable. Moreover, we put forward two new reasons to prove that permanent marriage does not take place. This article uses analytical method.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Temporary Marriage
  • Permanent Marriage
  • Compliance of Contracts with Intent
  • Forgetting to Mention Deadline

مراجع

ابن بابویه، محمد بن علی (1378). عیون أخبار الرضا j، تهران: جهان، چاپ اول.
ابن غضائری، ابو الحسن احمد بن ابی عبد الله (بی‌تا). رجال ابن الغضائری، کتاب الضعفاء، قم: دارالحدیث، چاپ اول.
اصفهانی (فاضل هندی)، محمد بن حسن (1416). کشف اللثام والابهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
اصفهانی، سید ابو الحسن (1422). وسیلة النجاة مع حواشی الامام الخمینی، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
اصفهانی، سید ابوالحسن (1393). وسیلة النجاة مع حواشی الگلپایگانی، قم: چاپ‌خانه مهر، چاپ اول.
انصاری، مرتضی بن محمد امین (1428). فرائد الأصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی، الطبعة التاسعة.
ایروانی نجفی، علی بن عبد الحسین (1406). حاشیة المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
تبریزی، جواد بن علی (1416). إرشاد الطالب إلی التعلیق علی المکاسب، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ سوم.
تبریزی، موسی بن جعفر (1388). فرائد الأصول مع حواشی أوثق الوسائل، قم: سماء قلم، چاپ دوم.
تونی، عبدالله بن محمد (1415). الوافیة فی أصول الفقه، قم: مجمع الفکر الاسلامی، الطبعة الثانیة.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت b، الطبعة الاولی.
حسینی مراغی، سید میر عبد الفتاح بن علی (1417). العناوین الفقهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
حکیم، محسن (1408). حقائق الأصول، قم: کتاب‌فروشی بصیرتی، چاپ پنجم.
حلبی، ابو الصلاح تقی الدین بن نجم الدین (1403). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتاب‌خانه عمومی امام امیرالمؤمنین j ، چاپ اول.
حلّی، حسن بن یوسف (1413). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال والحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
حلّی، محمد بن حسن بن یوسف (1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول.
حلّی، نجم‌ الدین جعفر بن حسن (1408). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
خراسانی، محمد کاظم بن حسین (1409). کفایة الأصول، قم: آل البیت b، الطبعة الاولی.
سنهوری، عبدالرزاق احمد (1998). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیة، الطبعة الثالثة.
شبیری زنجانی، سید موسی (1419). کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشی رأی‌پرداز، چاپ اول.
طباطبایی حائری، سید علی بن محمد (1418). ریاض المسائل، قم: مؤسسة آل البیت b، الطبعة الاولی.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (بی‌تا). الفهرست، نجف اشرف: المکتبة الرضویة، الطبعة الاولی.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1400). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی، الطبعة الثانیة.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1407). تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1427). رجال الشیخ الطوسی: الأبواب، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ سوم.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1417). العُدة فی أصول الفقه، قم، محمدتقی علاقبندیان، چاپ اول.
عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1410). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّٰی - کلانتر)، قم: کتاب‌فروشی داوری، چاپ اول.
عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة، الطبعة الاولی.
کرکی عاملی، علی بن حسین (1414). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسة آل البیت b ، الطبعة الثانیة.
غروی نائینی، میرزا محمد حسین (1373). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، تهران: المکتبة المحمدیة، الطبعة الاولی.
غروی نائینی، میرزا محمد حسین (1413). المکاسب والبیع، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة.
کمپانی اصفهانی، محمد حسین (1418). حاشیة کتاب المکاسب، قم: أنوار الهدی، چاپ اول.
مظفر، محمدرضا (1387). أصول الفقه، تعلیقه: زارعی، قم: بوستان کتاب، چاپ پنجم.
موسوی بجنوردی، سید حسن بن آقابزرگ (1419). القواعد الفقهیة، قم: الهادی، چاپ اول.
موسوی خمینی، سید روح‌اللّه (بی‌تا). تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول.
موسوی خویی، سید ابو القاسم (بی‌تا الف). مصباح الفقاهة: المکاسب، قم: مؤسسه انصاریان، چاپ اول.
موسوی خویی، سید ابو القاسم (بی‌تا ب). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، قم: دفتر آیت‌الله العظمی خوبی، چاپ اول.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1422). مصباح الأصول، قم: مکتبة الداوری، الطبعة الاولی.
نرم‌افزار درایهٔ النور، نسخه 2/1، قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
نجاشی، ابو الحسن احمد بن علی (1407). رجال النجاشی: فهرست أسماء مصنفی الشیعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفی، محمد حسن (1404). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، الطبعة السابعة.
همدانی، آقا رضا بن محمد هادی (1420). حاشیة کتاب المکاسب، قم: مؤلف، چاپ اول.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 19 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 16 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار