بررسی مشروعیت فعل طبیب در ترمیم بکارت با اتکا به مقصدگرایی در صدور احکام شرعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و مدیر گروه فقه و حقوق قضایی جامعه المصطفی العالمیه

2 استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

چکیده

دلایلی چون نبود مادرزادی پرده بکارت، تجاوز به عنف، ورزش‌های سنگین و لغزش و خطا ــ‌همراه با پشیمانی و عزم بر توبه‌ــ از دلایل تمایل دختران به جراحی نوپدید ترمیم بکارت می‌باشد که مشروعیت آن مستلزم استناد فعل متقاضی درمان و نیز درمانگر به ادله فقهی است. یکی از راه‌های مشروعیت‌بخشی به این جراحی توجه به «مقاصد شرع» یا «همان حکمت‌ها، غایات و اهداف شارع» در وضع قوانین و احکام است. بررسی اسناد نوشتاری درباره فعل طبیب، که مسئله تحقیق است، با وفاداری به نصوص شرعی و در نظر گرفتن مقاصدی چون حفظ جان، حفظ آبرو و عیب‌پوشی و نیز نقادی و اثبات ناتوانی دلایل مخالفان مشروعیت فعل طبیب، یعنی «حرمت لمس و نظر به شرمگاه غیر» و «حرمت اعانه بر گناه در قالب تدلیس و مقدمه شدن برای فعل حرام»، این امکان را می‌دهد که ضمن موجه‌سازی فعل طبیب از منظر شرعی، از این ظرفیت جدید در خدمت برطرف کردن مشکلات موجود در این مسیر بهره برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of the Physician’s Act of Hymenorrhaphy according to Intentionalism regarding Sharia Rulings

نویسندگان [English]

  • javad habibitabar 1
  • ehsan ghobad 2
1 Associate professor, Department of Jurisprudence and Judicial Law, al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 Assistant professor, Department of Maʿarif, Islamic Azad University, Eslamshahr Branch.
چکیده [English]

Reasons such as an innate lack of hymen, instances of rape, engagement in heavy physical exercises, and past wrongdoings (accompanied by repentance) are factors contributing to the growing demand for hymenorrhaphy or hymenoplasty among girls. The legitimacy of such a surgical procedure hinges on the adherence of both the treatment seeker and the physician to valid jurisprudential principles. To validate such surgery, one approach is to consider the "intentions of Sharia" or the purposes, goals, and objectives of the Sharia legislator in formulating religious rulings. An examination of the written documents related to the physician's actions, the focal point of our research, and a commitment to religious texts, alongside the consideration of intentions like preserving lives, maintaining dignity, concealing flaws, and addressing counterarguments against the legitimacy of the physician's actions (citing concerns such as the prohibition of touching and looking at someone else's genitalia, as well as assisting in sinful acts such as cheating) allows us to justify the physician's actions within the framework of Sharia. This new perspective provides a means to address some of the pertinent issues surrounding this practice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hymen
  • hymenorrhaphy
  • intentions of Sharia
  • the physician’s act
  • legitimacy
قرآن کریم.
آشتیانی، محمدحسن (1425ق)، کتاب القضاء، قم، انتشارات زهیر.
ابن‌ادریس حلی، محمد بن‌منصور (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ابن‌فارس، ابوالحسین احمد (1404ق)، معجم مقائیس اللغه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن‌منظور، محمد بن‌مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت، دارصادر.
اربلی، علی بن‌عیسی (1381ق)، کشف الغمة فی معرفة الائمه(ع)، قم، المطبعه العلمیه.
اردبیلی، احمد بن‌محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
الازهری، محمد بن‌احمد (بی‌تا)، تهذیب اللغه، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
انصاری، مرتضی بن‌محمدامین(1415ق)، کتاب النکاح، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم.
بجنوردی، سید حسن بن‌آقا (1419ق)، القواعد الفقهیه، قم، نشر الهادی.
بروجردی، سید حسین طباطبایی (1416ق)، تقریر بحث السید البروجردی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
بهجت، محمدتقی (1428ق)، استفتاءات، قم، دفتر مرحوم آیت الله بهجت.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای، « تدلیس در معاملات - تزیین حرام - تشبه مرد به زن و برعکس»، تاریخ دسترسی 20/5/1402، لینک: https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27817.
تبریزی، میرزا جواد (1416ق)، ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
تسخیری، محمدعلی (1388)، «فقه مقاصدی و حجیت آن»، اندیشه تقریب، شماره 18.
جوهری، اسماعیل بن‌حماد (1410ق)، الصحاح، بیروت، دارالعلم للملایین.
حر عاملی، محمد بن‌حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
حسینی، محمد (1417ق)، الاجتهاد و الحیاة، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه.
حکیم، سید محمدسعید (1415ق)، منهاج الصالحین، بیروت، دارالصفوه.
حلّی، فخرالمحققین محمد بن‌حسن (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
خویی، سید ابوالقاسم (1377)، مصباح الفقاهه، قم، نشر داوری.
خویی، سید ابوالقاسم (1427ق)، فقه الاعذار الشرعیه و المسائل الطبیه، قم، دار الصدیقه الشهیده(س).
راغب اصفهانی، حسین بن‌محمد (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالعلم.
زنجانی، سید موسی (1419ق)، کتاب نکاح، قم، مؤسسه رای‌پرداز.
سادات‌حسینی، عباس (1388)، «بکرنمایی از منظر فقه پزشکی»، فصلنامه فقه پزشکی، شماره اول.
سبزواری، سید عبدالاعلی (1413ق)، مهذب الاحکام، قم، مؤسسه المنار.
سیستانی، سید علی حسینی (1417ق)، منهاج الصالحین، قم، دفتر معظم له.
شهید اول، محمد بن‌مکی (بی‌تا)، القواعد و الفوائد، قم، کتابفروشی مفید.
شهید ثانی، زین‌الدین بن‌علی عاملی (1410ق)، الروضة البهیه، قم، کتابفروشی داوری.
شهید ثانی، زین‌الدین بن‌علی عاملی (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه.
شهیدی تبریزی، میرزا فتاح (1375ق)، هدایة الطالب الی اسرار المکاسب، تبریز، چاپخانه اطلاعات.
صدوق، محمد بن‌علی (1362)، الخصال، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1419ق)، العروة الوثقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
طوسی، ابوجعفر محمد بن‌حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبه المرتضویه.
طوسی، ابوجعفر محمد بن‌حسن (1400ق)، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتب العربی.
عاملی کرکی، علی بن‌حسین محقق ثانی (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
عاملی، سیدجواد حسینی (1419ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
علامه حلی، حسن بن‌یوسف بن‌مطهر (1413ق الف)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
علامه حلی، حسن بن‌یوسف بن‌مطهر (1413ق ب)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
علیدوست، ابوالقاسم (1398)، فقه و مصلحت، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
فاسی، علال (1991م)، مقاصد الشریعة الاسلامیه، بیروت، دارالغرب الاسلامی.
فاضل مقداد، مقداد بن‌عبدالله (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی.
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1427ق)، احکام پزشکان و بیماران، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
فراهیدی، خلیل بن‌احمد (1417ق)، کتاب العین، قم، نشر هجرت.
فیض کاشانی، محمدمحسن بن‌شاه مرتضی(بی‌تا)، مفاتیح الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی.
«قتل ناموسی»، تاریخ دسترسی 20/5/1402، لینک: قتل_ناموسی https://fa.wikipedia.org/wiki.
قرضاوی، یوسف (1392)، پژوهشی در باب مقاصد شریعت، ترجمه آزاد شافعیان، تهران، نشر احسان.
قندهاری، محمد آصف محسنی (1424ق)، الفقه و المسائل الطبیه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
محقق حلّی، نجم‌الدین جعفر بن‌حسن (1403ق)، معارج الاصول، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
محقق حلّی، نجم‌الدین جعفر بن‌حسن (1408ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
محقق داماد، سید مصطفی (1406 ق)، قواعد فقهی، تهران، نشر علوم اسلامی.
مصطفوی، حسن (1402ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمه و النشر.
معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
مغنیه، محمدجواد (1421ق)، فقه الامام جعفر الصادق(ع)، قم، مؤسسه انصاریان.
مکارم شیرازی، ناصر (1387)، احکام پزشکی، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن‌ابی‌طالب(ع).
مکارم شیرازی، ناصر (1424)، کتاب النکاح، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن‌ابی‌طالب(ع).
مکارم شیرازی، ناصر (1428ق)، احکام بانوان، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن‌ابی‌طالب(ع).
منتظری، حسینعلی نجف‌آبادی (1388)، اسلام دین فطرت، قم، نشر سایه.
منتظری، حسینعلی نجف‌آبادی (1427ق)، احکام پزشکی، قم، نشر سایه.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1415ق)، المکاسب المحرمه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1368)، تحریر الوسیله، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1421ق)، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار.
نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
نقیب، سید ابوالقاسم (1396)، «مقاصد شرعی و جایگاه آن در استنباط حکم شرعی»، پژوهش‌های فقهی، دوره 13، شماره 2.