بررسی کنوانسیون ژنو درباره حمایت از زنان در زمان جنگ از منظر فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، ایران

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، ایران

چکیده

حمایت از حقوق زنان در تمامی ابعاد اجتماعی یکی از موضوعاتی است که محل توجه و مناقشه جوامع بشری و تمامی ادیان الاهی از آغاز تاکنون بوده است. یکی از این حمایت‌ها، حمایت کلی از جایگاه و حقوق زنان در زمان جنگ است که کنوانسیون ژنو (یکی از مهم‌ترین تعهدنامه‌های حقوق بشردوستانه) و فقه امامیه به آن توجه کرده است. در ماده 76 پروتکل اول الحاقی کنوانسیون ژنو موضوع حمایت از زنان مطرح شده و در فقه امامیه با توجه به ادله خاص، همچون روایت پیامبر (ص) حاوی امر مستقیم ایشان که «زنان را نکشید» و آیه 190 سوره بقره درباره تعدی‌نکردن و احکام مرتبط با جهاد، اثبات‌پذیر است. در این مقاله می‌کوشیم با نگاهی فقهی حمایت کلی از زنان در جنگ را بررسی کرده، اندیشه مترقی شیعی را قبل از تدوین هر گونه قوانین حمایتی بین‌المللی در قرون اخیر اثبات کنیم. بنابراین، هدف ما در این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی پاسخ به این پرسش است که دیدگاه فقه امامیه راجع به مواد کنوانسیون ژنو درباره حمایت از زنان در زمان جنگ چیست تا مطابقت کامل کنوانسیون با موازین شرعی در این موضوع مشخص شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Geneva Convention on the Protection of Women during War from the Perspective of Imami Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Hoda Ansarian 1
  • Seyyed Hasan Abediyan 2
  • Ali Reza Asgari 2
1 PhD Student in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Islamic Azad University, Qom Branch, Iran
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Iran
چکیده [English]

Supporting women's rights in all social dimensions is one of the issues that have been the focus of attention and controversy in human societies and divine religions since the beginning. One of these protections is the general protection of the position and rights of women in the time of war, which has been taken into account by the Geneva Convention (one of the most important pledges of humanitarian rights) and Imami jurisprudence. In Article 76 of the First Additional Protocol of the Geneva Convention, the issue of protecting women is raised, and it can be proven in Imami jurisprudence according to specific evidence, such as the narration of the Prophet (S) containing his direct order to "do not kill women" and verse 190 of Surah al-Bagharah about non-transgression and rulings related to Jihad. In this article, we try to examine the overall protection of women in war from a jurisprudential point of view and prove the progressive Shiite thought before the formulation of any international protection laws in recent centuries. Therefore, using a descriptive-analytical method, the paper seeks to answer the question of what is the opinion of Imami jurisprudence regarding the articles of the Geneva Convention on the protection of women during the time of war, in order to determine the full compliance of the Convention with Sharia standards in this regard

کلیدواژه‌ها [English]

  • Support
  • Women
  • War
  • Geneva Convention
  • Imami Jurisprudence
قرآن کریم (1393). ترجمه: حسین انصاریان، تهران: سازمان دارالقرآن الکریم، نشر تلاوت.
نهج البلاغه (1388). ترجمه: حسین انصاریان، قم: آیین دانش.
ابن ابی الحدید (1363). شرح نهج البلاغه، قم: مکتبة آیة‌ الله المرعشی النجفی.
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن براج، عبد العزیز بن نحریر (1406). المُهَذّب، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
احمدی میانجی، علی (1411). الاسیر فی الاسلام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
بحرانی، عبدالله (1363/1405). عوالم العلوم والمعارف والاحوال من الآیات والاخبار والاقوال، تحقیق: سید محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی، قم: مدرسة الإمام المهدی (ع).
حر عاملی، محمد حسن (1408). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
حلی، حسن بن یوسف (1412). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
حلی، حسن بن یوسف (1414). تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسة آل البیت.
راوندی کاشانی، فضل الله بن علی (1423). النوادر، قم: دار الکتاب، چاپ اول.
سیوری (فاضل مقداد)، جمال‌ الدین مقداد بن عبدالله (1373). کنز العرفان فی فقه القرآن، تهران: مرتضوی.
شریف لاهیجی، محمد بن علی (1373). تفسیر شریف لاهیجی، تهران: دفتر نشر داد.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1365). تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1400). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی.
فضل الله، السید محمد حسین (1419). کتاب الجهاد، بیروت: دار الملاک.
کاشف ‌الغطاء، جعفر (1422). کشف الغطاء عن مبهمات شریعة الغراء، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب (1407). اصول الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (1383). قواعد اساسی کنواسیون‌های ژنو ۱۹۴۹ و پروتکل‌های الحاقی ۱۹۷۷، ترجمه: هاجر سیاه‌رستمی، تهران: دبیرخانه کمیته ملی حقوق بشردوستانه.
کمیته ملی حقوق بشردوستانه (1381). ICRC حقوق بین‌الملل بشردوستانه: پاسخ به سؤالات شما، ترجمه: هاجر سیاه‌رستمی، تهران: امیرکبیر.
 
لطفی، عبدالرضا؛ اخگری، نادر؛ فقیهی، محمدرضا (1391). بررسی تحقیقی حقوق بشردوستانه در منابع اسلامی و اسناد بین‌المللی، تهران: هستی‌نما.
مامقانی، عبد الله (1386). تنقیح المقال فی علم الرجال، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
مجلسی، محمد باقر (1363). بحار الانوار، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر (1367). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر؛ و دیگران (1386). برگزیده تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
نجفی، محمد حسن (1365). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة.