حمایت کیفری نظام حقوقی ایران از ملاقات اقارب با طفل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، پژوهشگر حقوق خصوصی پژوهشگاه قوه قضائیه، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم، تهران، ایران

چکیده

ارتباط طفل با خویشاوندانش، در رشد شخصیتش تأثیرگذار است. گاه ارتباط برخی اطفال با اقاربشان به دلایلی همچون طلاق پدر و مادر، با موانعی روبه‌رو می‌شود. مطابق اقوال فقهای امامیه، اگر مثلاً در اثر طلاق، حضانت کودک به پدرش سپرده شده باشد، مادرش نیز حق دارد با او ملاقات داشته باشد تا صله رحم صورت گیرد. در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی نیز این حق به رسمیت شناخته ‌شده است. با این حال، گاه مسئول حضانت برخلاف حکم قانون‌گذار مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص دارای حق ملاقات می‌شود؛ بدین‌ترتیب، حق طفل و اشخاص دارای حق ملاقات را تضییع می‌کند. یکی از واکنش‌های نظام حقوقی ایران در مقابله با این رفتار، واکنش کیفری است. مقاله پیش رو، با روش توصیفی‌تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها از طریق شیوه کتاب‌خانه‌ای با هدف تبیین واکنش کیفری نظام حقوقی ایران با جرم ممانعت از ملاقات طفل با اشخاص دارای حق ملاقات سامان یافته است. نتایج به‌دست‌آمده حکایت از آن دارد که ممانعت از ملاقات طفل از سال ۱۳۵۳ تاکنون مستوجب مجازات بوده است. برای آنکه ممتنع از ملاقات طفل مستوجب تعقیب کیفری باشد، باید ارکان این جرم محرز شود که در پژوهش پیش رو به جزئیات آن پرداخته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Criminal Protection of Iran's Legal System for Visiting Relatives with Children

نویسندگان [English]

  • Ahmad Reza Musawi Mesbah al-Shariah 1
  • maryam Mohajeri 2
1 Ph.D Student in Private Law, Researcher, Department of Private Low, Judiciary Research Institute, Imam Sadiq University (AS), Tehran, Iran
2 Ph.D Student in Law, Imam Sadiq University (AS); Third Level Student in Qom Seminary, Tehran, Iran
چکیده [English]

Children's relationship with their relatives is influential in their personality development. Sometimes the communication of some children with their relatives faces obstacles due to reasons such as parents' divorce. According to the Imami jurists, if, for example, the custody of a child is entrusted to his father due to divorce, his mother also has the right to meet with him/her in order to preserve kinship ties. This right is also recognized in Article 1174 of the Civil Code. However, sometimes the person in charge of custody, contrary to the law, prevents the child under custody from meeting with persons who have the right to visit. Thus, he violates the right of the child and persons with visitation rights. A criminal reaction is one of the reactions of Iran's legal system in dealing with this act. Using the descriptive-analytical method and collecting data from library sources, the present research was carried out with the aim of explaining the criminal reaction of the Iranian legal system to the crime of preventing a child from meeting with persons who have the right to visit him/her. The results indicate that preventing a child from visiting has been subject to punishment since 1353. For the person who forbids the child's visit to be criminally prosecuted, the elements of this crime must be proven, which we have discussed in detail in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meeting the Child
  • Custody
  • Relatives
  • Child
  • Kinship Ties
  • Divorce
اسدی، لیلا سادات (1392). حقوق کیفری خانواده، تهران: میزان، چاپ اول.
بی‌ریا، ناصر؛ مصباح، علی؛ زارعان، محمدجواد؛ آقاتهرانی، مرتضی؛ رهنمایی، سید احمد؛ شاملی، عباس؛ حقانی، ابوالحسن؛ ساجدی، ابوالفضل (1375). روان‌شناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی، تهران: سمت.
حر عاملی، محمد بن حسن (1412). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
سیف، سوسن؛ کدیور، پروین؛ کرمی نوری، رضا؛ لطف‌آبادی، حسین (1376). روان‌شناسی رشد، تهران: سمت، چاپ هفتم.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1393). مختصر حقوق خانواده، تهران: میزان، چاپ سی‌ونهم.
طوسی، محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
رضایی، اسدالله (1395). حق ملاقات فرزند در قوانین قدیم و جدید حمایت خانواده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، استاد راهنما: عزیزالله فهیمی، قم: دانشگاه قم.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1406). الوافی، اصفهان: مکتبة الامام امیر المؤمنین علی (ع).
کاتوزیان، ناصر (1389). دوره حقوق مدنی خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (1403). بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مظاهری، معصومه؛ صالحی‌نژاد، فاطمه (1392). «بررسی مبانی فقهی حق کودک بر بودن با والدین و خویشاوندان با رویکردی به نظر امام خمینی»، در: پژوهش‌نامه متین، ش61، ص75-98.
میرشکاری، عباس؛ ملکی، نفیسه؛ حبیب‌زاده، الهام (1400). «حق ملاقات اقربا با طفل در حقوق ایران»، در: مجله حقوقی دادگستری، ش114، ص403-432.
نجفی، محمدحسن (1404). جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نوری، حسین بن محمد تقی (بی‌تا). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسة آل البیت (ع) لاحیاء التراث.