تبیین ماهیت و آثار مترتب بر نفقه زوجه در مذاهب اسلامی با رویکرد بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران .

2 استادیار گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

همگام با قوانین و معیارهای بین‌المللی که اعضای خانواده را به استقلال کامل از یکدیگر فرامی‌خواند، قوانین و فقه اسلامی (ماده 1118 ق.م.) نیز در صددند پیوندهای اعضای خانواده را با ابزارهایی استوار کنند. از جمله این ابزارها و سازوکارها، وجوب نفقه زن بر مرد است؛ اسلام به دادن حق مالی زنان، از جمله نفقه، اهمیتی ویژه داده است. نفقه، به تصریح آیات و روایات، بر عهده مرد واجب شده است. در این زمینه، جز در موضوعات جزئی مثل هزینه درمان میان فقها اتفاق نظر وجود دارد. بنابراین، این حق را می‌توان مطالبه و استیفا کرد و در صورت امتناع مرد از ادای آن، می‌توان آن را در حکم موضوعی حقوقی که ضمانت اجرا دارد، مطالبه کرد. آنچه به شیوه‌ای تطبیقی و با رویکرد تحلیلی‌توصیفی در این پژوهش بررسی می‌شود، عرضه مدلی واضح و روشن از آثار مترتب بر انفاق همسر در مذاهبِ موجود اسلامی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Nature and Effects of Wife Alimony in Islamic Denominations with an International Approach

نویسندگان [English]

  • Muḥammad Jawād Ḥiydarīyān Dulat Ᾱbādī 1
  • Rasūl Maẓāhirī Kūhānistānī 2
1 Bachelor’s Graduate in Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran .
چکیده [English]

In line with international rules and standards that call for family members to be completely independent of each other, Islamic law and jurisprudence (Article 1118) also seek to strengthen family ties with tools. Among these tools and mechanisms is the obligation of alimony for women on men; Islam has attached special importance to giving women financial rights, including alimony. According to verses and hadiths, alimony is obligatory on men. In this regard, except for minor issues such as the cost of treatment, there is a consensus among jurists. Therefore, this right can be claimed and enforced and if a man refuses to pay the alimony, it can be claimed as a legal issue with execution guarantee. In this study, what is examined comparatively using a descriptive analytical approach is the presentation of a clear and obvious model of the effects of alimony payment in the existing Islamic denominations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage
  • Wife Alimony
  • Tamkīn (Sexual Obedience)
  • Husband
  • Wife
  • Islamic Denominations

مراجع

قرآن مجید.
آذرتاش، آذرنوش (1390). فرهنگ معاصر فارسی به عربی، تهران: نی، چاپ سیزدهم.
ابن رشد (1415). بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، بیروت: دار الفکر، ج4.
ابن قدامه، عبد الله بن احمد (1388). المغنی، بی‌جا: مکتبة القاهرة.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1375). لسان العرب، قم: دار الکتب الاسلامیة.
ابو زهره، محمد (1985). عقد الزواج و آثاره، قاهره: جامعة الدول العربیة.
انصاری، مرتضی (1389). جواهر الکلام، تهران: انتشارات اسلامی.
جانم، جمیل فخری محمد (بی‌تا). آثار عقد الزواج فی الفقه والقانون، اردن: حامد، الطبعة الاولی.
الجزیری، عبد الرحمن (1369). عرش الرحمن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
الجزیری، عبد الرحمن (1990). الفقه علی المذاهب الاربعة، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج4.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376). دانش‌نامه حقوقی، تهران: امیرکبیر، چاپ پنجم، ج3.
حر عاملی، محمد بن الحسن (1412). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت، ج21.
حصکفی، محمد بن علی (1386). الدر المختار، بیروت: دار الفکر.
حکیم، محسن (1400). الاحکام الأسرة الاسلامیة، بیروت: آفاق العربیة، ج2.
حکیم، محسن (1410). منهاج الصالحین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، الطبعة الاولی، ج2.
حلی، جعفر بن حسن (1403). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، تهران: استقلال، الطبعة الثالثة، ج2.
حلی، یوسف بن مطهر (1389). ارشاد الاذهان، تهران: انتشارات کتب اسلامی، ج1.
دهخدا، علی‌اکبر (1385). فرهنگ متوسط دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اول، ج1 و 2.
زمخشری، محمد بن عمر (1404). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، قم: ادب حوزه، ج1.
شربینی، محمد بن احمد (1372). سراج المنیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.
شهیدی، سید مهدی (1383). حقوق مدنی خانواده، تهران: مجد، چاپ یازدهم.
صدر، سید محمد (1420). ماوراء الفقه، بیروت: دار الاضواء، الطبعة الاولی.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1378). حقوق خانواده، تهران: دانشگاه تهران، ج1.
طباطبایی، محمدحسین (1378). تفسیر المیزان، ترجمه: محمدتقی مصباح یزدی، قم: دارالعلم، چاپ دوم، ج4.
طوسی، محمد بن حسن (1361). تهذیب الاحکام، تهران: استقلال، چاپ دوم.
عاملی جبعی (شهید ثانی)، شیخ زین الدین بن علی (1416). مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة، الطبعة الاولی، ج8.
فهری، احمد (1375). شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، قم: اسوه، چاپ دوم.
قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج (1419). صحیح مسلم، بیروت: دار الفکر، ج2 و 3.
کاتوزیان، ناصر (1378). اموال و مالکیت، تهران: گنج دانش، چاپ سوم.
کاتوزیان، ناصر (1387). قواعد عمومی حقوق مدنی، تهران: سهامی انتشار، ج4.
کاتوزیان، ناصر (1388). حقوق مدنی خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج1.
کاسانی، علاء الدین ابن ابی بکر بن مسعود (1418). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی، ج4.
کلینی، محمد بن یعقوب (1371). اصول کافی، اصفهان: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1424). تحریر الوسیلة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة التاسعة، ج2.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410). منهاج الصالحین، قم: مدینة العلم، ج2.
نجفی، محمد حسن (1404). جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج13 و 23.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 اسفند 1397
  • تاریخ بازنگری: 10 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 05 مرداد 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار