بررسی تأثیر جنسیت زنان در مجازات تبعید از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و حقوق قضایی، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.

2 استادیار گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران .

3 دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران .

چکیده

 آنچه در مجازات جرایم، اعم از حدی و غیرحدی، تحقق پیدا می‌کند ناظر به جنسیت نیست و جنس جرم بدون لحاظ جنسیت مجرم قابلیت مطرح‌شدن دارد. اما پس از تأمل در متون فقهی و حقوق موضوعه ایران در مجازات حدی تبعید تفاوت‌های جنسیتی در میزان مجازات و نیز نحوه اعمال آن به چشم می‌خورد که محل تأمل و تحلیل این نوشتار است. از منظر فقه و حقوق، قاعده کلی بر این پایه استوار است که جنسیت زنان تأثیری در ادله اثبات و مسئولیت کیفری آنان ندارد و ذاتاً سبب تخفیف یا تشدید این نوع مسئولیت در باب قانون‌گذاری و مجازات نمی‌شود. بنابراین، زنان همانند مردان، در مجازات کیفری یکسان‌اند؛ اما در موضوع مجازات و کیفرهایی از قبیل تبعید، جنسیت می‌تواند تأثیر داشته باشد و بین زن و مرد تفاوت وجود دارد. قانون‌گذار با در نظر گرفتن جنسیت زن یا مرد در جرم مشخص، یا مشترک، میزان و کمیت مجازات را در زمان تصویب، تعیین کرده که نسبت به جنسی شدیدتر و بیشتر، و نسبت به دیگری خفیف‌تر و کمتر باشد. در این پژوهش تأثیر جنسیت زنان در مجازات تبعید بررسی شده و به‌تفکیک به تخفیف‌ها و تفاوت‌های مقررات و مجازات مردان و زنان پرداخته ‌شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Women's Gender in the Punishment of Exile from the Perspective of Jurisprudence and Iranian Approved Rights

نویسندگان [English]

  • javad habibitabar 1
  • Azam khoshsūrat 2
  • javad khosravi 3
1 Associate Professor, Department of Jurisprudence and Judicial Law, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Women and Family Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran.
3 PhD Student in Women's Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran,
چکیده [English]

What is realized in the punishment of crimes, both Ḥaddī and Non- Ḥaddī, does not refer to gender, and the type of the crime can be raised regardless of the sex of the offender. However, after pondering over the jurisprudential texts and the Iranian approved rights in the punishment of exile, gender differences can be seen in the amount of punishment and also the way it is applied, which is the place of reflection and analysis of this article .From the perspective of jurisprudence and law, the general rule is based on the fact that women's gender has no effect on the proving arguments and their criminal responsibility, and does not inherently reduce or intensify this type of responsibility in legislation and punishment. Therefore, women are equal to men in criminal punishment; but in the case of punishments such as exile, gender can have an impact and there is a difference between men and women. The legislature, taking into account the gender of men or women in a specific or common crime, has determined the amount and quantity of punishment at the time of enactment, which is further and more severe for one sex, and milder and less for another. In this study, the effect of women's gender in the punishment of exile has been investigated, and the discounts and differences in regulations and punishments between men and women have been discussed separately.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • Ḥudūd
  • Jurisprudence
  • Approved Rights
  • Exile

مراجع

قرآن کریم.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمّد بن علی (1415). المقنع، قم: مؤسسه امام هادیj.
ابن براج، قاضی عبد العزیز (1406). المهذب، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، الطبعة الاولی.
ابن عابدین، محمد امین (1412). حاشیة رد المختار علی الدر المختار شرح تنویر الأبصار فقه ابوحنیفه، بیروت: دار الفکر.
ابن فارس، احمد (1404). معجم مقاییس اللغة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، مصحح: احمد فارس صاحب الجوائب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
اردبیلی، احمد بن محمد (1403). مجمع الفائدة والبرهان، قم: جامعة المدرسین، الطبعة الاولی.
بستان، حسین (1388). اسلام و تفاوت‌های جنسیتی در نهادهای اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
بستانی، فؤاد (1389). فرهنگ منجد الطلاب، جدید عربی به فارسی، ترجمه: محمد بندرریگی، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ اول.
ترابی، اکبر (1390). آیین کیفری اسلام، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار j.
ترحینی‌ عاملی، سید محمد حسین (1427). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم: دار الفقه للطباعة والنشر، الطبعة الرابعة.
جعفری لنگرودی، محمّدجعفر (1380). ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چاپ یازدهم.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1414). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت j، الطبعة الثانیة.
حلبی، ابن زهره (1417). غنیة النزوع، قم: مؤسسه امام صادق j، چاپ اول.
حلّی، ابن ادریس (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
حلّی، جعفر بن حسن (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
حلی، یوسف بن مطهر (1412). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول.
خوانساری، سید احمد بن یوسف (1405). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
خویی، ابوالقاسم (1410). مبانی تکملة المنهاج، بی‌جا: مدینة العلم، چاپ بیست‌وهشتم.
دیلمی، سلاّر (1404). المراسم العلویة والاحکام النبویة، قم: منشورات الحرمین.
زبیدی، محمد بن محمد (1414). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر.
سبزواری، سید عبدالأعلی (بی‌تا). مهذب الأحکام الشرعیة، قم: مؤسسه المنار، چاپ نهم.
شاملو احمدی، محمدحسین (1380). فرهنگ اصطلاحات و عناوین جزایی، اصفهان: نشر دادیار.
شریف مرتضی، علی بن حسین (1415). الانتصار فی انفرادات الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‌
طباطبایی، سید علی (1419). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، قم: النشر الاسلامی، الطبعة الاولی.
طبسی، نجم الدین (بی‌تا). النفی والتغریب، بی‌جا: بی‌نا، الطبعة الاولی.
طبسی، نجم‌الدین (1427). موارد السجن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
طریحی، فخرالدین بن محمد (1375). مجمع البحرین، تهران: مرتضوی.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة، الطبعة الثالثة‍.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1407). تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیة، الطبعة الرابعة.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (بی‌تا). النهایة، بیروت: دار الاندلس.
طوسی، ابوجعفر محمّد بن حسن (1363). الاستبصار فی ماختلف من الاخبار، قم: دار الکتب الاسلامی، چاپ چهارم.
طوسی، ابوجعفر محمّد بن حسن (1417). الخلاف، قم: النشر الاسلامی، الطبعة الاولی.
طوسی مشهدی (ابن‌ حمزه)، محمد بن علی (1407). الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم: مکتبة السید المرعشی، الطبعة الاولی.
عاملی، زین الدین بن علی (1413). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
فاضل آبی، حسن بن ابی طالب یوسفی (1417). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم.‌
فاضل لنکرانی، محمد (1422). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، قم: مرکز فقهی.
فاضل لنکرانی، محمّد (بی‌تا). جامع المسائل، قم: امید قلم، چاپ یازدهم.
فاضل هندی، محمد بن حسن (1416). کشف اللثام عن قواعد الاحکام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة الاولی.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409). کتاب العین، قم: هجرت، چاپ دوم.
قانون مجازات اسلامی ایران (1397). تهران: میزان، چاپ چهارم.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتاب الإسلامیة، الطبعة الرابعة.
مالک بن انس (بی‌تا). المدونة الکبری، بیروت: دار صادر.
مجلسی، محمّد باقر (1425). بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مفید، محمد بن محمد (1417). المقنعة، قم: مؤسسه نشر اسلامی، الطبعة الرابعة.
مکارم شیرازی، ناصر (1418). أنوار الفقاهة: کتاب الحدود والتعزیرات، قم: مدرسه امام علی ابن ابی‌طالب .j 
موسوی خمینی، سیّد روح الله (1423). تحریر الوسیلة، ترجمه: علی اسلامی، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ بیست‌ویکم.
نجفی، محمد حسن (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، الطبعة التاسعة.
یزدیان جعفری، جعفر (1391). چرایی و چگونگی مجازات، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 19 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 23 تیر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار