شرط عدم روابط زناشویی در نکاح و ضمانت اجرای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه الهیات، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

عقد ازدواج اولین گام در تشکیل خانواده محسوب می‌شود؛ ازاین‌رو تحلیل و بررسی شروط ضمن آن اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از این شروط ضمن عقد نکاح شرط عدم دخول است که بررسی وضعیت حقوقی و ضمانت اجرای آن هدف اصلی پژوهش حاضر است. از آنجا که قوانین مدون آن را مطرح نکرده‌اند، به استناد اصل ۱۶۷ قانون اساسی و ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی قضات باید به منابع معتبر فقهی مراجعه کنند. فقها درباره شرط مذکور دیدگاه واحدی ندارند و در مجموع چهار نظر قابل استنباط است. این اختلاف نظر به تشتت آرای ایشان درباره ماهیت و مقتضای ذات نکاح برمی‌گردد. پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی و از طریق گردآوری منابع به شیوه کتابخانه‌ای، پس از بیان و نقد دیدگاه‌های متعدد به این نتیجه رسیده است که چون روابط زناشویی مقتضای ذات نکاح نیست، شرط عدم روابط زناشویی صحیح است و ضمانت اجرایی تخلف از آن به لحاظ حکم تکلیفی حرمت و از حیث حکم وضعی ضمان ارش البکاره است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Requirement of Abstinence from Sexual Intercourse in Marriage and Guarantee for Its Fulfilment

نویسندگان [English]

  • khadijeh moradi 1
  • ali mortazavimehr 2
1 Assistant professor, Department of Law, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Assistant professor, Department of Theology, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The marriage contract is the initial step in forming a family. Therefore, it is particularly important to scrutinize prenuptial conditions. One such condition pertains to abstaining from vaginal penetration. This article delves into the legal status of this condition and guarantees its fulfillment. Given that the condition is not explicitly outlined in current Iranian laws, Article 167 of the Constitution and Article 3 of the Civil Procedure suggest that judges should refer to valid Islamic jurisprudential sources for guidance. Jurists exhibit divergent views on this condition, rooted in disparities regarding the nature and requisites of marriage. Employing an analytical-descriptive approach and sourcing information from the library, this research critiques various perspectives. It concludes that, since sexual intercourse is not inherently demanded by the nature of marriage, the condition of no vaginal penetration is valid. The guarantee for this condition lies in its obligatory prohibition, and its positive assurance is indemnity in lieu of defloration (arsh al-bikāra).

کلیدواژه‌ها [English]

  • No sexual intercourse relationship
  • marriage contract
  • invalidity
  • demand of the nature of marriage
  • prenuptial conditions
ابن‌براج، قاضی عبدالعزیز (1406ق)، المهذّب، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
امامی، سید حسن (1375)، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامی.
بصری بحرانی، زین‌الدین محمد امین (1413ق)، کلمة التقوی، تصحیح سید جواد وداعی، قم، النشر الاسلامی، چاپ سوم.
بیابانگرد، اسماعیل (1387)، جوانان و ازدواج، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، حقوق خانواده، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ چهارم.
طباطبایی حائری، سید علی بن‌محمد (1418ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
حر عاملی، محمد بن‌حسن (1412ق)، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
حسینی مراغه‌ای، میر عبدالفتاح (1418ق)، العناوین الفقهیه، قم، نشر اسلامی.
ابن‌ادریس حلی، محمد بن‌منصور بن‌احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فخرالمحققین، محمد بن‌حسن بن‌یوسف حلی (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
علامه حلی، حسن بن‌یوسف بن‌مطهر اسدی (1413ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حسینی شیرازی، سید محمد (1406ق)، الفقه کتاب النکاح، قم، المکتبه المهدی(عج).
حیاتی، علی عباس (1393)، حقوق خانواده، تهران، نشر میزان، چاپ اول.
خوانساری، شیخ موسی (1418ق)، منیة الطالب، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
خویی، سیدابوالقاسم (1377)، مصباح الفقاهه، تقریر محمدعلی توحیدی، قم، مکتبه الداوری.
دادمرزی، سیدمهدی (1379)، «مفهوم عقد در قانون مدنی»، پژوهش‌های علوم انسانی، دانشگاه قم، ش4.
سبزواری، سید عبدالأعلی (1413ق)، جامع احکام الشیعه، قم، مؤسسه المنار.
سبزواری، سید عبدالأعلی (1410ق)، مهذّب الاحکام فی بیان حلال و حرام، قم، مؤسسه المنار.
شایگان، علی (1396)، حقوق مدنی، تهران، انتشارات مهر کلام.
شبیری زنجانی، سید موسی (1419ق)، کتاب النکاح، قم، مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز.
شهیدی، مهدی (1387)، شروط ضمن عقد، تهران، انتشارات مجد.
صفایی، سید حسین؛ امامی اسدالله (1393)، مختصر حقوق خانواده، تهران، نشر میزان، چاپ چهلم.
طریحی، شیخ فخرالدین (1365)، مجمع البحرین، قم، انتشارات مرتضوی.
طوسی، ابوجعفر محمد بن‌حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
طوسی، ابوجعفر محمد بن‌حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
ابن‌حمزه، محمد بن‌علی طوسی (1408ق)، الوسیله إلی نیل الفضیلة، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
شهید ثانی، زین‌الدین بن‌علی عاملی (1413ق)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه.
شهید ثانی، زین‌الدین بن‌علی عاملی (1390)، الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، قم، مؤسسه انتشارات دارالعلم.
محقق کرکی، علی بن‌حسین عاملی (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
کاتوزیان، ناصر(1388)، حقوق خانواده، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کیدری، قطب‌الدین محمد بن‌حسین (1416ق)، إصباح الشیعه بمصباح الشریعه، قم، مؤسسه امام صادق(ع).
محقق حلی، نجم‌الدین، جعفر بن‌حسن (1408ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن‌حسن (1418ق)، مختصر النافع فی فقه الامامیه، قم، مؤسسه المطبوعات الدینیة.
محقق داماد، سید مصطفی (1393)، بررسی فقهی حقوقی خانواده نکاح و انحلال آن، تهران، نشر علوم اسلامی.
مدنی تبریزی، سید یوسف (1419ق)، منهاج الاحکام فی النکاح و الطلاق، قم، مکتبه اسماعیلیان.
معین، محمد (1375)، فرهنگ معین، تهران، انتشارات امیر کبیر.
مغنیه، محمد جواد (1421ق)، فقه الامام الصادق علیه السلام، قم، مؤسسه انصاریان.
مکارم شیرازی، ناصر (1424ق)، کتاب النکاح، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن‌ابی‌طالب(ع).
مکارم شیرازی، ناصر (1426ق)، احکام النساء، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن‌ابی‌طالب(ع).
مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1379)، تحریر الوسیله، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (بی‌تا)، البیع، قم، اسماعیلیان.
موسوی بجنوردی، میرزا حسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، قم، نشر الهادی.
نائینی، محمد حسین (1373)، منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، تهران، المکتبه المحمدیه.
نجفی، محمد بن‌حسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
نراقی، احمد (1417ق)، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
نوری طبرسی، میرزا حسن (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
نووی، یحیی بن‌شرف (1398ق)، السراج الوهاج، بیروت، انتشارات دار المعرفه.
وفادار، علی (1380)، حقوق خانواده، تهران، انتشارات وفادار، چاپ اول.