2024-03-29T06:04:04Z
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=18166
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2676-3036
1399
3
5
خاستگاههای خسارت معنوی ناشی از کودکهمسری در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران
مهدیه
امراللهی نیا
جواد
حبیبیتبار
فرج الله
هدایت نیا گنجی
کودکهمسری از دیرباز یکی از موضوعات بحثبرانگیز علوم مختلف، از جمله فقه و حقوق، بوده است و در جوامع و دورههای زمانی گوناگون مواجهههای متفاوتی به فراخور آداب و رسوم و سنتها با این پدیده صورت گرفته است. فارغ از موضوعشناسی، مجازبودن یا نبودن، جرمانگاریشدن یا نشدن این مسئله، کودکهمسری به معنای به ازدواج درآمدن کودکان نابالغ است. این پدیده میتواند موجب ورود خسارات معنوی به کودک شود. خاستگاههای این خسارات ممکن است از جانب ولیّ یا زوج و زوجه باشد. این تحقیق با روش توصیفیتحلیلی و با مطالعه متون فقهیحقوقی با هدف شناسایی خاستگاههای خسارت معنوی ناشی از کودکهمسری صورت گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که «رعایتنشدن مصلحت کودک از جانب ولیّ»، «استمتاعات عام از کودک»، «استمتاع خاص از کودک و ازاله بکارت وی توسط زوج» و بعضاً «اصل تزویج کودک» از مهمترین خاستگاههای خسارات معنوی ناشی از کودکهمسری است که در طول تحقیق این خاستگاهها و چگونگی ورود خسارات معنوی ناشی از آن، از منظر فقهی و حقوقی، بررسی شده است.
کودکهمسری
خسارت معنوی
ازدواج کودکان
تزویج صغار
2020
08
22
7
27
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_131433_f887fceca5a534c9d8b17b456b9938fa.pdf
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2676-3036
1399
3
5
تحلیل حقوقی و اجتماعی قوانین مرتبط با همسران جانبازان
ملیحه
سجده
محمد مهدی
لبیبی
احمد رضا
توحیدی
اعظم
خوش صورت موفق
این مقاله حاصل پژوهشی با روش کیفی، و تکنیک مصاحبه عمیق است که تبیینکننده درد دلها و واگویههای همسران جانبازان سرافراز انقلاب اسلامی است، همسرانی که با مصائب و دشواریهای اجتماعی و حقوقی در جدالاند و همچنان صبورانه مشکلات عظیمی را تحمل میکنند. نمونه آماری شامل 117 نفر از همسران جانبازان ساکن در شهرک والفجر، واقع در منطقه 15 تهران، است که مصاحبه با 15 نفر از آنها موجب رسیدن به حد اشباع نظری شد. نتایج حاکی از آن است که قوانین بسیار اندکی درباره حقوق همسران جانبازان در چارچوب کلی قواعد و مقررات حاکم بر امور جانبازان و ایثارگران به تصویب رسیده و بسیاری از این نصوص تقنینی و مؤلفههای حقوقی از جنبه کیفی و ضمانت اجرایی آثار مثبتی در احقاق حقوق همسران جانبازان نداشته است؛ به کلامی دیگر، حقوق مرتبط با همسران جانبازان همسنگ اوضاع و احوال اختصاصی این قشر نیست. همچنین، از دیگر معضلات و نارساییها نادیدهگرفتن حقوق همسران جانبازان در حوزه اجتماعی، احوال شخصیه، حقوق فردی و حتی زناشویی آنان است.
همسران جانبازان
حقوق مالی
حقوق قضایی
حقوق اجتماعی
2020
08
22
29
50
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_131434_f420dd1f64f844d5c0400cee49fac69f.pdf
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2676-3036
1399
3
5
بازکاوی فقهی لزوم اشهاد و شرایط آن با تأکید بر شرط عدالت در طلاق قضایی
مهین
محمدی
محمد علی
راغبی
عباسعلی
حیدری
سید علیرضا
حسینی
طلاق غیابی ِبا حکم قضایی یکی از راههای جدایی بین دو همسر است که حاکم شرع، به درخواست زوجه، انجام میدهد، به این بیان که زوجه با هدف تحقق حقوقش و رفع تحیّر و سرگردانی، ضمن مراجعه به قاضی، صدور حکم طلاق را از ایشان مطالبه میکند. این موضوع مسئلهای پیشینهدار است و همواره محل بحث فقهای مذاهب پنجگانه بوده است. از این جهت پرسش اساسی مقاله حاضر این است که: آیا «عدالت» در شهادت شاهدان ِچنین طلاقی شرطیت دارد؟ آثار و ویژگیهای چنین شهادتی کدام است؟ بدیهی است یکی از روشهای تأمین حقوق زوجه در چنین اموری، ورود حاکم شرع برای رساندن زوجه به حقّ شرعی و قانونیاش است. بر این اساس، نوشتار حاضر با روش توصیفیتحلیلی و با اتکا بر منابع اصیل دینی، این مسئله را تجزیه و تحلیل کرده است. نتیجه آنکه لزوم شرط عدالت برای شهود مرد و تأثیر حکمی آن در تحقق این نوع طلاق بیانگر آن است که در اثبات عدالت فرد، احراز عدالت فرد به حسن ظاهر و اشتهار عرفیه کفایت از اثبات میکند و مسئولیت شرعی و حقوقی آن بر عهده تعیینکننده است و در صورت احرازنشدن، طلاق کان لم یکن خواهد بود، ولی حکم صادرشده باقی و معتبر است.
طلاق
طلاق قضایی
اشهاد
عدالت
احراز
2020
08
22
51
74
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_131435_3ae588a3478644cd0a3deeff8a973961.pdf
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2676-3036
1399
3
5
طرح ناظر یکِ نیروی انتظامی در مواجهه با افراد بیحجاب در خودروها: دشواریهای نظری و عملی
مجید
نیلی
محمدجواد
باقیزاده
بهنام
یوسفیان شوردهی
حجاب به عنوان باوری ایرانیاسلامی از مصادیق عفت عمومی شمرده میشود. پس از انقلاب اسلامی تلاش شده است با روشهای فرهنگی و تقیینی، به ترویج و گسترش فرهنگ عمومی حجاب یاری رسانده شود. تصویب قانون گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در سال ۱۳۸۴ به همت شورای عالی انقلاب فرهنگی از کاملترین قوانینی است که در آن برای وزارتخانهها، نهادهای دولتی و مؤسسات عمومی، از جمله نیروی انتظامی، وظایفی تعریف شده است. نیروی انتظامی به منظور انجامدادن وظایف و اختیارات خود، اجرای «طرح ناظر یک» را در پیش گرفته است. در این طرح با افراد بیحجاب و بدحجاب مقابله، و خودرویشان توقیف میشود. مقاله حاضر، با روش توصیفیتحلیلی، دشواریهای نظری و عملی اجرای این طرح را از منظر فقهی و حقوقی میکاود و مبانی مشروعیتِ حقوقی آن را بررسی میکند. در نهایت هم برخی راهکارهای فرهنگی و حقوقی را پیش مینهد.
بیحجابی
نیروی انتظامی
طرح ناظر یک
شورای عالی انقلاب فرهنگی
دشواریها
2020
08
22
75
97
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_131436_adf6de0506651cf7edae01f9aeaf941e.pdf
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2676-3036
1399
3
5
بررسی فقهی نهاد حقوقی نحله در نظام حقوقی ایران
مریم
مهاجری
احمدرضا
موسوی
در قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب 1371، نهاد حقوقی «نحله» به منظور حمایت از بانوانی که به ستم طلاق داده میشوند در نظر گرفته شد تا به موجب آن برخی از بانوان در هنگام طلاق طبق شرایط مقرر در قانون، استحقاق دریافت نوعی هدیه از جانب همسر خود داشته باشند. این نوع هدیه، تا پیش از تصویب این قانون، در نظام حقوقی ایران جایگاهی نداشت، گرچه در آموزههای دین مبین اسلام تأکید بسیاری شده بود که مردان به همسران مطلقه خود نوعی هدیه بدهند. در این پژوهش، نگارندگان با روشی توصیفیتحلیلی و با بهرهگیری از منابع دینی در پی پاسخگویی به این پرسش مهماند که: آیا همانگونه که در نظام حقوقی ایران پرداخت نحله الزامی است و به برخی از زنان مطلقه تعلق میگیرد، در فقه اسلامی نیز پرداخت نحله الزامی است و به همان دسته زنان تعلق میگیرد، یا خیر؟ در پژوهش پیش رو با ذکر تفاوتها و شباهتهای نهاد نحله در فقه امامیه و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، این نتیجه به دست میآید که در قانون و فقه، تفاوتهای بسیار در زمینه نحله وجود دارد.
نحله
طلاق
اجرتالمثل
متعه
خانواده
2020
08
22
99
118
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_131437_1c1815d8c20c6db86028e148ab4dc5e3.pdf
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2676-3036
1399
3
5
حق کودک در داشتن آینده باز
محدثه
معینی فر
یکی از حقوق معنوی کودکان، حق داشتن آیندهای باز و آزاد است که دانشمندان به بیانهای مختلفی مطرح کردهاند. هدف این مقاله بررسی ابعاد مختلف این حق و موجهسازی آن در نظریات حق است. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که: مفهوم و مبانی موجهسازی حقِ داشتن آیندهای باز چیست و چه انتقادهایی بر آن وارد است؟ به نظر میرسد تمامی آنچه به عنوان حق داشتن آینده باز یا عناوین دیگر بیان میشود، به همان حق آزادی و استقلال فردی باز میگردد که در چارچوب جبرگرایی جنبه حق به خود گرفته است، در حالی که اساساً جبرگرایی اندیشهای فاسد است که نمیتواند مبنای درستی برای ایجاد و استیفای حق باشد؛ یعنی با این نظریه نمیتوان استیفا و اجرای حق را تضمین کرد. بهعلاوه، این حق در دیدگاه اسلامی هیچ مبنای منطقی و عقلانی قابل دفاعی ندارد، زیرا اسلام اساساً با وضع قوانین صحیح و بجا تا حد ممکن از تزاحم حقوق کودکان والدین ممانعت میکند و در نهایت، در صورت بروز آن، راهکارهای حل تزاحم را پیش مینهد. بهعلاوه، این حق مبتنی بر مجموعهای از احتمالات است که اثباتپذیر نیستند.
حق
کودک
انتقاد
حق بیخبری
آینده باز
2020
08
22
119
154
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_131438_75db417ef0d64aaecc62d75bb452eee3.pdf