بازپژوهی فقهی‌حقوقی شرایط اعمال حق حبس زوجه در عقد نکاح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه قم

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه قم،

چکیده

یکی از ثمرات تقسیم عقود به عقود معوض و غیرمعوض، امکان امتناع از انجام‌دادن تعهد یا تحویل موضوع معامله پیش از آن است که طرف مقابل تعهدش را انجام دهد، که اصطلاحاً از آن به عنوان «حق حبس» یاد می‌کنند. هرچند اصطلاح «حق حبس» از اصطلاحات مربوط به دو قرن اخیر است، اکثر فقهای امامیه و مذاهب مختلف آن را به رسمیت شناخته و در کتب فقهی به آن اشاره کرده‌اند. در این نوشتار، ابتدا حق حبس در عقد نکاح و ادله و دیدگاه‌های فقهای امامیه درباره آن و شرایط «اعمال حق حبس از جانب زوجه» بررسی می‌شود. سپس این موضوع در حقوق موضوعه و دیدگاه‌های حقوق‌دانان مطرح می‌شود و در پایان ضرورت بازبینی در تفسیر قانون مدنی موضوع حق حبس و صدور آرای وحدت رویه جدید نتیجه‌گیری می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Legal Investigation of the Conditions of Exercise of the Right to Women's Detention in Marriage Contract

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nozari Ferdowsiyah 1
  • Mohammad Mehdi Abbas Hamid 2
1 Assistant Professor of Jurisprudence and Islamic Law of Qom University
2 M.A student Jurisprudence and Islamic Law of Qom University
چکیده [English]

One of the effects of dividing the contract into a covenant is the possibility of refusing to perform a commitment before the other party fulfills the obligation in the covenant of the so-called "right of imprisonment".
Most of the jurisprudents of the Imamiyah and other sects have recognized this right. The application of the wife's right to enter a marriage contract depends on such things as a miracle or the fact that the marriage is committed, the lack of consent of the wife and the married couple, or the married couple.Of course, there is no consensus among the jurists on this issue, the famous jurists regard the survival of the wife's right to imprisonment, subject to certain non-compliance, the miraculous nature of the marriage and the fact that they are married.It seems that the cessation of the right of imprisonment for a wife is conditional on full compliance, and the validity of the seal and the absence of a couple does not play a role in the survival or fall of this right.The law of the right of imprisonment is ambiguous. This research has been conducted in a library-based way and is analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right of Imprisonment
  • Marriage
  • Exchange
  • Covenant
  • Deferred
  • Obediance

منابع

قرآن کریم.
ابن إدریس الحلی، محمد ابن احمد (1410ق)، السرائر، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ج2.
ابن زهرة الحلبی، حمزة بن علی (1417ق)، غنیة النزوع، قم: مؤسسة الامام الصادق (ع).
الأراکی، محمدعلی (1415ق)، کتاب النکاح، قم: نور نگار.
اسماعیل بیگی، محمد (1390ش)، پرسمان فقهی قضایی(پاسخ های تحقیقی به پرسش های حقوقی محاکم)، قم: نشر قضا،ج 3
امامی، سید حسن (1393ش)، حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، ج4.
البحرانی، یوسف (1408ق)، الحدائق الناضرة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ج24.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1377ش)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چاپ نهم.
جهانگیری، محسن، یزدانی، غلام‌رضا (1391ش)، «تاریخچه و قلمرو حق حبس در فقه امامیه با نگاهی تطبیقی به فقه اهل سنت و حقوق غربی»،  آموزه‌های فقه مدنی، ش6، ص23-46.
الحلی، جعفر بن حسن (1371ش)، الرسائل التسع، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی.
الحلی، جعفر بن حسن (1420ق)، تحریر الأحکام، قم: مؤسسة الامام الصادق (ع)، ج3 و 4.
الحلی، جعفر بن حسن (1983م)، شرائع الاسلام، بیروت: مؤسسة الوفاء، ج2.
الحلی، حسن بن یوسف (1418ق)، مختلف الشیعة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ج7
الحلی، حسن بن یوسف (1419ق)، قواعد الأحکام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ج3.
الخوانساری، احمد (1405ق)، جامع المدارک، قم: مؤسسة إسماعیلیان للطباعة والنشر والتوزیع، ج4.
الراغب الاصفهانی، حسین (1427ق)، مفردات الفاظ القرآن، قم: طلیعه نور.
ره‌پیک، سیامک، جانباز سوادکوهی، علی (1391ش)، «اثر تمکین عام در سقوط حق حبس زوجه»، نقد رأی، ش1، ص1-12.
الزبیدی، سید مرتضی (1414ق)، تاج العروس، بیروت: دار الفکر، ج8.
السبزواری، السید عبد الأعلی (1417ق)، مهذب الأحکام فی بیان الحلال والحرام، قم: الهادی، ج25.
السبزواری، محمدباقر (1423ق)، کفایة الأحکام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ج2.
 
شهری، غلام‌رضا، و همکاران (1384ش)، مجموعه تنقیح‌شده قوانین و مقررات حقوقی، تهران: نشر روزنامه رسمی، ج1.
شهیدی، مهدی (1382ش)، آثار قراردادها و تعهدات، تهران: انتشارات مجد.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1394ش)، مختصر حقوق خانواده، تهران: نشر میزان.
الطوسی، محمد بن حسن (1388ش)، المبسوط، نجف الاشرف: المطبعة الحیدریة، ج4.
عاملی (الشهید الأول)، محمد بن مکی (1411ق)، اللمعة الدمشقیة، قم: منشورات دارالفکر.
عاملی (الشهید الثانی)، زین الدین بن علی (1416ق)، مسالک الأفهام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة، ج8.
الغروی النائینی، میرزا محمد حسین (بی‌تا)، تقریر أبحاث للآملی، کتاب المکاسب والبیع، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، ج1.
الفیض الکاشانی، محسن (1401ق)، مفاتیح الشرائع، قم: مجمع الذخائر الاسلامیة، ج2.
قرشی، سید علی‌اکبر (1377ش)، مفردات نهج‌البلاغه، تهران: نشر قبله، ج1.
کاتوزیان، ناصر (1394ش الف)، حقوق مدنی (خانواده)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج1.
کاتوزیان، ناصر (1394ش ب)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج4.
کاتوزیان، ناصر (1394ش ج)، عقود معین، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج1.
المحقق الحلی (1402ق)، المختصر النافع، تهران: قسم الدراسات الاسلامیة فی مؤسسة البعثة.
مروارید، علی أصغر (1410ق)، الینابیع الفقهیة، بیروت: دار التراث، ج18.
مغنیة، محمد جواد (1379ش)، فقه الامام جعفر الصادق (ع)، قم: مؤسسة أنصاریان للطباعة والنشر، ج5.
المفید، محمد بن نعمان (1414ق)، أحکام النساء، بیروت: دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع.
الموسوی الاصفهانی، السید أبو الحسن (1422ق)، وسیلة النجاة (تعلیق الامام الخمینی)، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی.
نجفی (جواهری)، محمدحسن (1366ش)، جواهر الکلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، ج31.