دانشگاه ادیان و مذاهب
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2
3
2019
08
23
بررسی تأثیر جنسیت زنان در مجازات تبعید از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران
7
27
FA
جواد
حبیبیتبار
دانشیار گروه فقه و حقوق قضایی، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
javadhabibitabar@yahoo.com
اعظم
خوش صورت
استادیار گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران .
a.khoshsorat@urd.ac.ir
جواد
خسروی
دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران .
jkh2522@gmail.com
آنچه در مجازات جرایم، اعم از حدی و غیرحدی، تحقق پیدا میکند ناظر به جنسیت نیست و جنس جرم بدون لحاظ جنسیت مجرم قابلیت مطرحشدن دارد. اما پس از تأمل در متون فقهی و حقوق موضوعه ایران در مجازات حدی تبعید تفاوتهای جنسیتی در میزان مجازات و نیز نحوه اعمال آن به چشم میخورد که محل تأمل و تحلیل این نوشتار است. از منظر فقه و حقوق، قاعده کلی بر این پایه استوار است که جنسیت زنان تأثیری در ادله اثبات و مسئولیت کیفری آنان ندارد و ذاتاً سبب تخفیف یا تشدید این نوع مسئولیت در باب قانونگذاری و مجازات نمیشود. بنابراین، زنان همانند مردان، در مجازات کیفری یکساناند؛ اما در موضوع مجازات و کیفرهایی از قبیل تبعید، جنسیت میتواند تأثیر داشته باشد و بین زن و مرد تفاوت وجود دارد. قانونگذار با در نظر گرفتن جنسیت زن یا مرد در جرم مشخص، یا مشترک، میزان و کمیت مجازات را در زمان تصویب، تعیین کرده که نسبت به جنسی شدیدتر و بیشتر، و نسبت به دیگری خفیفتر و کمتر باشد. در این پژوهش تأثیر جنسیت زنان در مجازات تبعید بررسی شده و بهتفکیک به تخفیفها و تفاوتهای مقررات و مجازات مردان و زنان پرداخته شده است.
جنسیت,حدود,فقه,حقوق موضوعه,تبعید
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119201.html
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119201_f0eeeb1108b24fdd3106a4921b228aab.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2
3
2019
08
23
ملاکهای حریم خصوصی در فقه امامیه و حقوق اساسی ایران: تطبیق با خودروی شخصی
29
52
FA
علی
الماسی
استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی البرز، کرج، ایران.
mii@abzums.ac.ir
مرضیه
محمدیان شیرمرد
دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
mohammadeianm@gmail.com
واژه «حریم» به مکانی اطلاق میشود که حمایت و دفاع از آن واجب است و کسی حق تعرض به آن را ندارد. از سوی دیگر، خودروی شخصی نیز حکم ملک را دارد. بنابراین، مالک خودروی شخصی یا کسی که اجازه مالک را دارد، مجاز به تصرف در مال خود است. غالب فقها، فقط تصرف کاربردی را مجاز میدانند و برخی خصوصیات در مال یا مالک یا نوع تصرف را مانع تصرف مال برمیشمرند. همچنین، با توجه به اینکه حریم خصوصی حدی از زندگی شخص است که قانون یا عرف آن را تعیین میکند و محترم میشمرد، همین قانون میتواند و مجاز است در صورتی که حریم خصوصی کسی مخل امنیت و آسایش دیگری شود، آن را محدود کند. بنابراین، اگرچه خودروی شخصی خصوصیات ملک را دارد و حریم خصوصی بر آن صدق میکند، اما تمام حقوق و آزادیهای اشخاص، مطلق و بدون قید و شرط نیست و آنچه از قانون یا عرف که حریم خصوصی را تصدیق میکند، همان نیز آن را محدود و مقیّد میکند.
حریم خصوصی,خودروی شخصی,تصرف کاربردی
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119203.html
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119203_4462df47bf0e4951a38b14c9c7a69323.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2
3
2019
08
23
انزجار زوجه؛ عوامل، پیامدها و راهکارها
53
76
FA
علی
محمدی جورکویه
استادیار گروه فقه و حقوق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران .
mohammadi@iict.ac.ir
یکی از آسیبهای بسیار خطرناک نهاد اساسی و مقدس خانواده، تنفر و انزجار زوجه است که پیامدهای بسیار نامطلوب و نقشی بس ویرانگر برای این نهاد دارد. مقاله حاضر در صدد مطالعه عوامل این آسیب و پیامدهای ناشی از آن و راهکارهای پیشگیری از آن با استفاده از منابع اسلامی به روش تحلیل محتوا و تفسیر متن و بهرهمندی از تحقیقات میدانی به روش بررسی و تحلیل دادهها است. بر اساس یافتههای این تحقیق ازدواج تحمیلی، خشونت شوهر و نارضایتی جنسی از عوامل انزجار و تنفر زوجه است که پیامدهایی چون جرایم جنسی و خشونت همسر را به دنبال دارد و سیاست جنایی اسلام به منظور پیشگیری از این نوع جرایم در حوزه خانواده، راهکارهایی از قبیل بنیانگذاری خانواده بر پایههای مستحکم و استحکامبخشی بنیان خانواده برای مرحله پیش از بهوجود آمدن تنفر و انزجار در زوجه و راهکارهای حقوقی و فرهنگی برای مرحله پس از بهوجود آمدن تنفر و انزجار در زوجه اندیشیده است.
انزجار زوجه,خانواده,سیاست جنایی,پیشگیری,خشونت,طلاق
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119205.html
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119205_ac83208faba06373a5e7705aa02c3aa6.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2
3
2019
08
23
بررسی عدالت جنسیتی و تأثیر آن بر اشتغال زنان
77
97
FA
ابراهیم
قاسمی
دانشآموخته دکتری مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
e.qasemi@urd.ac.ir
رقیه
جمالو
دانشآموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
yas.alavi@chmail.ir
این تحقیق دیدگاههای مطرحشده درباره عدالت جنسیتی را میکاود و نشان میدهد در نظر گرفتن تفاوتهای میان زنان و مردان چه تأثیری بر اشتغال زنان دارد. مفهوم «عدالت جنسیتی» در صدد تعریف عدالت میان زنان و مردان با در نظر گرفتن اوضاع و احوال، و استعدادهای متفاوت و وظایف زنان و مردان است. تحقق عدالت منوط به لحاظکردن اوضاع و احوال، و تفاوتها در تخصیص امکانات است، اما برخی صرفاً به برابری جنسیتی قائلاند. هدف از این نوشتار پاسخ به دو پرسش است: آیا میتوان بدون لحاظ تفاوتها، کاملاً عادلانه و برابر میان افراد قضاوت کرد؟! تأثیر اشتغال زنان بر زندگی چیست؟ در این نوشتار مفاهیم «برابری»، «عدالت» و تفاوت این دو، عدالت استحقاقی و عدالت جنسیتی، عدالت در منظر حقوق و از دیدگاه ادیان، تمایز عدالت از مساوات، مفهوم «جنسیت» از دیدگاه روانشناسان، فمینیستها و اسلام، مفهوم جایگاه اشتغال زنان در جامعه، علل و عوامل رویکرد زنان به اشتغال، تأثیر اشتغال زنان بر فرد، خانواده و جامعه، تأثیر عدالت جنسیتی بر اشتغال زنان و در نهایت راهکارهایی در حوزه اشتغال زنان و مردان تبیین خواهد شد. روش تحقیق، تحلیلی، انتقادی و اسنادی است.
اشتغال زنان,جنسیت,عدالت,عدالت جنسیتی
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119207.html
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119207_b8ddf368245f8d5288e5e1e38b09fe92.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2
3
2019
08
23
تبیین ماهیت و آثار مترتب بر نفقه زوجه در مذاهب اسلامی با رویکرد بینالمللی
99
116
FA
محمد جواد
حیدریان دولت آبادی
کارشناس حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران .
mj.heydarian@mehr.ui.ac.com
رسول
مظاهری کوهانستانی
استادیار گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
r.mazaheri@ase.ui.ac.ir
همگام با قوانین و معیارهای بینالمللی که اعضای خانواده را به استقلال کامل از یکدیگر فرامیخواند، قوانین و فقه اسلامی (ماده 1118 ق.م.) نیز در صددند پیوندهای اعضای خانواده را با ابزارهایی استوار کنند. از جمله این ابزارها و سازوکارها، وجوب نفقه زن بر مرد است؛ اسلام به دادن حق مالی زنان، از جمله نفقه، اهمیتی ویژه داده است. نفقه، به تصریح آیات و روایات، بر عهده مرد واجب شده است. در این زمینه، جز در موضوعات جزئی مثل هزینه درمان میان فقها اتفاق نظر وجود دارد. بنابراین، این حق را میتوان مطالبه و استیفا کرد و در صورت امتناع مرد از ادای آن، میتوان آن را در حکم موضوعی حقوقی که ضمانت اجرا دارد، مطالبه کرد. آنچه به شیوهای تطبیقی و با رویکرد تحلیلیتوصیفی در این پژوهش بررسی میشود، عرضه مدلی واضح و روشن از آثار مترتب بر انفاق همسر در مذاهبِ موجود اسلامی است.
نکاح,نفقه زوجه,تمکین,زوج,زوجه,مذاهب اسلامی
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119209.html
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119209_2864b95bcfd01c59c4d3fb49524ebbb6.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده
2676-3036
2
3
2019
08
23
بررسی تطبیقی شرط تمکیننکردن زوجه در عقد نکاح از دیدگاه مذاهب اسلامی و تأثیر آن بر انحلال خانوادهها
117
145
FA
آرزو
رشیدی
دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
arezaorashidi92@gmail.com
فرزاد
پارسا
دانشیار گروه فقه و حقوق شافعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران .
f.parsa@uok.ac.ir
محمد علی
حیدری
دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد، نجفآباد، ایران.
phu@iaun.ac.ir
عقد نکاح، مانند سایر عقود، آثار متفاوتی به دنبال دارد که بیشک بنیادیترین آنها حق تمتع جنسی است. چون مقتضای عقد نکاح، تشکیل خانواده است و ایجاد رابطه زوجیت یکی از اصلیترین آثار مربوط به مقتضی است. شرط تمکیننکردن، اثر ظاهری و مطلوب عقد نکاح را نفی میکند و با مفهوم عرفیاش مغایرت دارد. این پژوهش دیدگاه مذاهب پنجگانه در مرور شرط تمکیننکردن در عقد نکاح را بررسی میکند و تمکین را مقتضای ذات عقد نکاح میداند نه مقتضای اطلاق عقد نکاح. همچنین، مقتضای ذات عقد نکاح و صحیحبودن یا نبودن شرط تمکیننکردن را از دیدگاه مذاهب اسلامی میکاود و عقاید روانشناسان را درباره تأثیرات مخرب نداشتن رابطه زناشویی از ناحیه زن بررسی میکند.
شرط,نکاح,تمکین,مقتضای عقد,خانواده
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119211.html
https://zan-khanevade.urd.ac.ir/article_119211_e223458a0a76e2bff930d1d71a2b8bd4.pdf